Indukcja porodu. Wady i zalety metod wywoływania porodu

Ostatni trymestr ciąży wydaje się trwać co najmniej rok, a najbardziej dłuży się oczekiwanie na poród. Czy to już? Zadajesz sobie to pytanie codziennie, szczególnie jeśli to twoja pierwsza ciąża. Są jednak sytuacje, kiedy nie można po prostu czekać i konieczna jest indukcja porodu, czyli jego wywołanie.

Kiedy stosowana jest indukcja porodu?

Oficjalne wytyczne mówią, że poród wywołuje się, kiedy przynosi to większą korzyść zdrowotną dla matki i/lub dziecka niż czekanie, aż akcja porodowa ruszy samoistnie. Pamiętaj, że masz prawo do pełnej informacji na temat stanu zdrowia swojego oraz dziecka, a także do odpowiedzi na zadawane przez ciebie pytania na temat tego, jak będzie przebiegać indukcja twojego porodu. Możesz również nie wyrazić zgody na część lub całość procedury wywoływania porodu.

Wytyczne do wywoływania porodu

Według Polskiego Towarzystwa Ginekologów i Położników indukcja porodu powinna być rozważana tylko w szczególnych przypadkach. Należą do nich m.in. przedwczesne odejście wód płodowych, pęknięcie pęcherza płodowego, cukrzyca ciążowa, nadciśnienie ciążowe oraz stan przedrzucawkowy, hipotrofia, zakażenia wewnątrzmaciczne, konflikt serologiczny, wyniki badań wskazujące na zagrożenie niedotlenieniem dziecka. Sam fakt, że minął wyznaczony dzień porodu, nie stanowi wytycznej do zastosowania którejś z metod indukcji.

Kiedy termin porodu minął… I nic się nie dzieje

Jeśli końca dobiegł już 40. tydzień ciąży, a poród jeszcze się nie zaczął, możesz sięgnąć po naturalne metody wywoływania porodu. To działania, które jesteś w stanie podjąć w domu, zanim w szpitalu zostanie wdrożona któraś z medycznych metod indukcji porodu. Sposoby te są bezpieczne… a niektóre z nich – nawet bardzo przyjemne.

Do domowych sposobów na indukcję porodu zalicza się metodę „trzy razy S”: spacer, schody i seks. Kołysanie biodrami oraz ruch podczas spacerowania czy chodzenia po schodach pomagają dziecku ustawić się prawidłowo w kanale rodnym oraz zwiększają prawdopodobieństwo pojawienia się skurczów. Seks z kolei dostarcza organizmowi koktajlu naturalnych prostaglandyn dla szyjki macicy oraz dawki oksytocyny odpowiedzialnej za skurcze.

Oksytocyna wydziela się także podczas stymulacji brodawek sutkowych czy masturbacji. Niektóre położne mówią także o korzystnym wpływie pikantnego jedzenia, herbaty z liści malin, oleju z wiesiołka czy olejku eterycznego z szałwii muszkatołowej. Wszystkie te sposoby to naturalne metody indukcji porodu, dzięki którym być może nie będzie konieczne wywoływanie porodu w szpitalu.

Jakie są zagrożenia przy wywoływaniu porodu?

Niestety, nawet jeśli wytyczne zalecają indukcję, to każda z metod może mieć skutki uboczne. Dlatego nie wywołuje się porodu dla wygody, a jedynie przy wskazaniach medycznych. Sztuczna indukcja porodu może skutkować np. skurczami, które są silniejsze i bardziej bolesne niż naturalne. Wzrasta również ryzyko niedotlenienia dziecka, wystąpienia krwotoku poporodowego, przedwczesnego oddzielenia się łożyska, uszkodzenia szyjki macicy lub jej trzonu. Bywa, że indukcja porodu rozpoczyna tzw. kaskadę interwencji medycznych, która w wielu przypadkach kończy się cesarskim cięciem.

Metody indukcji porodu

Masaż szyjki macicy wykonywany jest palcami przez położną lub lekarza. Polega na ręcznym stymulowaniu szyjki, co prowadzi do jej rozmiękczenia i rozwarcia. Podczas masażu można wykonać także tzw. membrane sweep, czyli oddzielić mechanicznie pęcherz płodowy od macicy, co również może wywołać poród. Procedura masażu trwa krótko, około minuty. W zależności od doświadczenia osoby wykonującej masaż – może być niewyczuwalna albo wywoływać dyskomfort lub nawet ból. Zaletą jest fakt, że jest to metoda mechaniczna, przez co nie zakłóca naturalnego przebiegu porodu, pozwala tylko przyspieszyć moment jego rozpoczęcia.

Amniotomia, czyli przebicie błon płodowych, polega na wykonaniu nacięcia na pęcherzu płodowym, co prowadzi do wypływu wód otaczających dziecko. Naturalne prostaglandyny, które wtedy się wydzielają, przyspieszają rozwieranie się szyjki macicy. Procedura jest bezbolesna, choć niektóre mamy mogą w jej trakcie odczuwać dyskomfort. Jeśli amniotomia przeprowadzana jest w celu indukcji porodu, powinien on nastąpić w ciągu 12 godzin. Jeśli po upływie doby od przebicia pęcherza nie ma postępu akcji porodowej, wykonuje się cesarskie cięcie, ponieważ wzrasta ryzyko infekcji u dziecka. Amniotomię można wykonać tylko przy występującym rozwarciu.

Prostaglandyny, a właściwie ich podanie, to jeden z farmakologicznych sposobów indukcji porodu. Na szyjkę macicy nakłada się żel zawierający prostaglandyny pochodzenia syntetycznego. Dzięki działaniu żelu szyjka zmiękcza się i przygotowuje do akcji porodowej. Czasem łączy się tę metodę wywoływania porodu z masażem szyjki macicy. Jest ona mało inwazyjna, może zostać zastosowana kilkukrotnie, nie wymaga rozwarcia. Dużym minusem jest jej wpływ na równowagę biochemiczną organizmu matki ze względu na użycie substancji syntetycznych, które mogą mieć wpływ na dalszy przebieg porodu. 

Indukcja porodu “Balonikiem”

Cewnik Foleya to cewnik urologiczny, który przy indukcji porodu wprowadza się do kanału szyjki macicy. Ta metoda nazywana jest niekiedy wywoływaniem porodu „balonikiem”, ponieważ cewnik wypełnia się solą fizjologiczną, przez co napiera on na szyjkę, a to wywołuje jej rozwarcie. Cewnik Foleya stymuluje też wydzielanie naturalnych prostaglandyn. Zaletą „balonika” jest bezbolesność oraz fakt, że metoda jest czysto mechaniczna, przez co nie narusza naturalnej równowagi hormonalnej organizmu. 

Ile trwa wywoływanie porodu balonikiem?

Balonik zazwyczaj zakłada się na 24 godziny lub krócej – bo czasem sam wypada. W ten sposób dajemy ciału czas na spokojne rozpoczęcie akcji porodowej. Cewnik Foleya stosowany do indukcji porodu jest dostępny w większości polskich szpitali, a jego skuteczność jest dość wysoka. Metody tej nie można stosować przy całkowicie zamkniętej szyjce macicy – do wprowadzenia cewnika wymagane jest chociaż minimalne rozwarcie.

Indukcja porodu Oksytocyną

Syntetyczna oksytocyna stosowana jest bardzo często jako środek służący do indukcji porodu lub jego przyspieszania. Podaje się ją dożylnie, w formie kroplówki. Oksytocyna jest bardzo skuteczna w wywoływaniu akcji skurczowej (choć nie tak skuteczna jak naturalny hormon o tej samej nazwie), jednak ma również szereg wad. Przede wszystkim wpływa na równowagę biochemiczną organizmu, a skurcze przez nią wywoływane często opisywane są jako bardziej bolesne i trudniejsze do zniesienia. Może również mieć wpływ na tworzenie się więzi z dzieckiem i karmienie piersią. Uznaje się także, że indukcja porodu przy użyciu syntetycznej oksytocyny zwiększa ryzyko zakończenia go przez cesarskie cięcie.

Czym jest preindukcja porodu?

Zabiegi mające na celu preindukcję porodu to procedury mechaniczne lub chemiczne, które przyspieszają dojrzewanie szyjki macicy. Zalicza się do nich zazwyczaj użycie żelu z prostaglandynami, membrane sweep, masaż szyjki. Preindukcja porodu zwiększa skuteczność kolejnych metod wywoływania porodu. Co więcej, w niektórych sytuacjach może wystarczyć, żeby poród „ruszył” samoistnie, bez kolejnych ingerencji medycznych. 

Czym różni się preindukcja od indukcji porodu?

Między metodami preindukcji a indukcji porodu nie ma wielkiej różnicy. Głównym celem i jednych, i drugich jest pobudzenie organizmu do rozpoczęcia porodu, który następnie będzie przebiegał już samoistnie lub wymagał tylko niewielkiej pomocy. Zazwyczaj indukcję zaczyna się od najmniej inwazyjnych metod, a te silniej działające włączane są dopiero później, jeśli poprzednie nie zadziałają. W końcu natura przećwiczyła już proces porodu miliardy razy. Ciało wie, co robić – czasem wystarczy mu w tym nie przeszkadzać.

Źródła: Fundacja Rodzić po Ludzku, PTGiP, „Medycyna Praktyczna”, PamelaKucinska.pl