Bezpieczny sen niemowląt. Jak przygotować łóżeczko i sypialnię, by zapobiec SIDS?

Kiedy oczekujesz narodzin dziecka, musisz podjąć mnóstwo decyzji i odpowiedzieć na szereg pytań. Jedną z kwestii, nad którymi zastanawiają się przyszli rodzice, jest to, gdzie i w czym powinno spać dziecko. W tym tekście zebrałyśmy zalecenia i rekomendacje dotyczące bezpiecznego snu niemowląt. Dowiesz się z niego również, czy noworodek potrzebuje swojego pokoju, co możesz wykreślić z listy wyprawkowej, a także czy spanie z dzieckiem jest zdrowe.

(Nie)bezpieczny sen

Skrót SIDS pojawił się pod koniec lat 60. XX w. w USA. Wówczas, podczas międzynarodowej konferencji, specjaliści wyodrębnili pierwsze czynniki ryzyka tzw. zespołu nagłej śmierci niemowląt (ang. sudden infant death syndrome, SIDS). Dzięki wieloletniej edukacji w zakresie profilaktyki statystyki SIDS są obecnie bardzo niskie (na poziomie 0,27‰ w Wielkiej Brytanii i 0,1‰ w USA – nie dysponujemy oficjalnymi danymi dla Polski).

Jak zapobiegać SIDS? Oficjalne zalecenia

W kontekście profilaktyki SIDS najczęściej wspomina się o Amerykańskiej Akademii Pediatrii (AAP). Nie jest to jednak jedyna instytucja przygotowująca wytyczne w tym zakresie, a zalecenia mogą się różnić w zależności od kraju, dla jakiego są wydawane, z uwagi na istotne różnice kulturowe. To, co jest uniwersalne, to tzw. ABC:

alone – back – crib

Według tych zaleceń, aby zmniejszyć ryzyko wystąpienia SIDS, dziecko powinno spać: samo (bez żadnych osób czy przedmiotów), na plecach (nigdy na boku lub na brzuszku, chyba że potrafi się samodzielnie obracać), w łóżeczku (lub innym miejscu do tego przeznaczonym, wyposażonym w płaski, twardy materac). Więcej informacji znajdziesz w checkliście poniżej.

Inne czynniki zmniejszające ryzyko wystąpienia SIDS:

• karmienie piersią (wyłączne przez pierwsze 6 miesięcy, następnie łączone z pokarmami stałymi),
• korzystanie ze smoczka do zasypiania (u dzieci karmionych piersią: po stabilizacji laktacji; smoczek nie powinien być w żaden sposób przyczepiony do szyi ani do ubrania dziecka),
• regularne badania profilaktyczne (bilanse),
• szczepienia wg kalendarza,
• brak ekspozycji dziecka na nikotynę podczas ciąży i po porodzie,
• kładzenie dziecka na brzuszku podczas aktywności (co najmniej na kilka minut dziennie, stopniowo należy zwiększać ten czas).
  https://www.aap.org/en/patient-care/safe-sleep

Profilaktyka SIDS: checklista

Dziecko:

• leży na plecach,
• stópki dotykają krawędzi łóżeczka, kołyski, kosza Mojżesza, dostawki lub gondoli wózka,
• jest ubrane odpowiednio do temperatury (ma najwyżej jedną warstwę odzieży więcej niż dorośli; w mieszkaniu nie trzeba zakładać dziecku czapki),
• nie jest niczym przykryte.

Łóżeczko lub inne miejsce do spania:

• jest zatwierdzone do użytku podczas snu,
• zapewnia płaską, twardą powierzchnię do spania,
• materacyk jest dopasowany wielkością do łóżeczka,
• nie ma w nim pościeli (poduszek, kołder, kocyków),
• nie ma w nim zabawek ani innych akcesoriów (otulacza, szumisia, ochraniacza na szczebelki),
• prześcieradło jest ciasno podwinięte pod materac.

Pokój:

• łóżeczko dziecka stoi w tym samym pomieszczeniu, w którym śpi co najmniej jeden z rodziców/opiekunów (dotyczy dzieci w wieku do 6 miesięcy),
• w pokoju jest 16–20 stopni Celsjusza,
• w pokoju nie śpi osoba, która pali tytoń.

Współspanie

Współspanie (ang. co-sleeping) to spanie z dzieckiem w jednym łóżku. Część rodziców świadomie podejmuje decyzję o wspólnym spaniu, a czasem dochodzi do tego przypadkiem, kiedy rodzic jest bardzo zmęczony lub kiedy dziecko preferuje bliskość rodzica i nie akceptuje spania nawet w dostawce stojącej tuż obok łóżka.

Nie dysponujemy obecnie żadnymi badaniami mówiącymi, że współspanie samo w sobie zwiększa ryzyko wystąpienia SIDS, jeśli podchodzi się do tego w sposób odpowiedzialny i z myślą o zapewnieniu maluchowi bezpieczeństwa, co oznacza, że:

• dziecko nie ma blisko siebie poduszek, kołder, koców czy innych przedmiotów mogących utrudnić mu oddychanie lub zagrozić przegrzaniem (ważne: śpiąc z dzieckiem, możemy je ubrać tak samo ciepło jak siebie, nie jest potrzebna dodatkowa warstwa),
• dziecko leży na plecach, materac jest twardy i równy, śpicie na zwykłym łóżku, nie na fotelu, sofie, kanapie, wersalce itd.,
• dziecko nie ma możliwości sturlania się z łóżka ani utknięcia między łóżkiem a ścianą,
• w łóżku razem z niemowlęciem nie śpią inne dzieci ani zwierzęta,
• żadne z rodziców nie pali tytoniu (dotyczy to również palenia poza sypialnią),
• żadne z rodziców nie jest pod wpływem alkoholu, środków zmieniających świadomość, leków wpływających na głębokość snu,
• dziecko nie jest wcześniakiem (tj. nie urodziło się przed 37. tygodniem ciąży) ani nie miało niskiej wagi urodzeniowej (poniżej 2,5 kg).

Więcej na temat bezpiecznego współspania przeczytasz na stronie brytyjskiej organizacji Lullaby Trust: https://www.lullabytrust.org.uk/safer-sleep-advice/co-sleeping.

Bezpieczeństwo w pokoju

Noworodek nie potrzebuje własnego pokoju, jednak jeśli warunki lokalowe na to pozwalają, nic nie stoi na przeszkodzie, by mu taki urządzić. Kompletowanie wyprawki to dla wielu rodziców ogromna radość, warto jednak mieć na uwadze, że niemowlę nie będzie korzystać z tej przestrzeni w taki sposób, jak robią to starsze dzieci czy my, dorośli. Aby zapewnić dziecku bezpieczny sen, przez pierwsze 6 miesięcy jego łóżeczko powinno stać w sypialni rodziców/opiekunów. W tym czasie pokoik może być miejscem karmienia, przewijania, zabawy i przechowywania.

Wybierając łóżeczko dla dziecka, możemy natknąć się na różne rozwiązania czy akcesoria. Tym, co ułatwi podjęcie decyzji o zakupie, jest sprawdzenie, czy przedmiot zapewnia dziecku twardą, płaską, równą powierzchnię do spania. Jeśli nie – nie nadaje się na łóżeczko dla noworodka.

Jako miejsca do spania Amerykańska Akademia Pediatrii odradza np.:

• kokony niemowlęce (gniazdka),
• leżaczki, bujaczki, huśtawki, hamaczki,
• pozycjonery, wałki, poduszki stabilizacyjne, worki sako, dmuchane materace.

Niezalecane są również ochraniacze na szczebelki do łóżeczka i wszelkie przedmioty montowane na szczebelkach, czy to od wewnątrz, czy od zewnątrz. Jeśli obawiasz się, że nóżka lub rączka dziecka utknie między szczebelkami, zapobiegnie temu użycie śpiworka oraz wybór łóżeczka z atestem, w którym odległość między szczebelkami jest zbyt mała, by niemowlę mogło zrobić sobie krzywdę.

Więcej na ten temat przeczytasz tutaj: https://www.healthychildren.org/English/ages-stages/baby/sleep/Pages/Inclined-Sleepers-and-Other-Baby-Registry-Items-to-Avoid.aspx.

Chcemy, by wszyscy dorośli mogli spokojnie spać, bez obaw o bezpieczeństwo swoich maluchów. Jeśli znasz kogoś, komu przydadzą się powyższe informacje, wyślij mu ten artykuł!